BANAD 3 (en toch ook weer niet) - Hotel Solvay en RTT-gebouw

a) Hotel Solvay

Een paar maanden geleden werd ik erop attent gemaakt dat er voor 2023 een Art Nouveau Pass werd gecreëerd aangezien dit jaar blijkbaar werd uitgeroepen tot het Art nouveaujaar.

Ik kon niet aan de verleiding weerstaan en kocht er dus eentje waarmee ik 3 verschillende Art nouveauplaatsen of tentoongestelde collecties die er verband mee houden kon bezoeken.
1 van de 3 was sowieso het Hotel Solvay.

Aangezien de pass 'maar' 6 maanden geldig is, moet je eventuele bezoeken ook niet te lang voor je uitschuiven en dus had ik een tijd geleden alvast een bezoek gereserveerd aan het Hotel Solvay. Dat was op zaterdag 25 maart en toevallig viel dat ook in het laatste weekend van BANAD, maar daarvan heb ik pas veel recenter gehoord dus eigenlijk had het ene niet veel met het andere te maken.

Dus ging het zaterdagochtend richting Louizalaan, waar de afspraak om 11 uur was en waar ik net op tijd aankwam, onder meer dankzij een 'sprint' van enkele honderden meters...
Bezoekers kregen 40 minuten om vrij rond te wandelen in enkele vertrekken van het huis. Jammer genoeg mochten geen foto's genomen worden en daarnaast ging ook de hele voorgevel wegens renovaties schuil achter stellingen en een zeil, zodat die helemaal aan het oog onttrokken is.

Het Hotel Solvay behoort nu blijkbaar toe tot de familie Wittamer; deze zou het mogelijk door het te kopen in de jaren '50 van de vorige eeuw van de sloop hebben gered. Onbegrijpelijk eigenlijk maar in Brussel (of België) heeft men zich jammer genoeg enkele tientallen jaren lang bekwaamd in het vernielen van opmerkelijke bouwwerken. Zo zijn er meerdere art nouveaugebouwen onherroepelijk verloren gegaan.

Tijdens een bezoek aan het Hortamuseum in september vorig jaar verwees de gids meermaals naar het Hotel Solvay als een van de huizen die Victor Horta ontworpen had. Daarbij wist hij onder meer te zeggen dat de architect over een onbeperkt budget beschikte om zijn visie/visioenen werkelijkheid te maken. En het moet gezegd, het interieur is bijzonder indrukwekkend, ook al kwam het op de duur overdadig op me over, zeker om in te leven; als eenmalige bezoeker geef je natuurlijk je ogen de kost en weet je niet waar eerst kijken.
Heb de suppoosten toch ook enkele niet geheel imbeciele vragen gesteld en zo toch nog iets bijgeleerd.
Na het bezoek ging het dan eerst met de tram en aan Louiza met bus 33 terug richting Molenbeek ipv de metro naar het Zuidstation te nemen.

b) RTT-gebouw

In de late namiddag stond er nog een bezoek op het programma, ditmaal wel degelijk in het kader van BANAD. Het betrof het hoofdkantoor van de RTT in Schaarbeek.
Een mooi voorbeeld van art decoarchitectuur of misschien zelfs al modernisme (aldus de gids).

De keuze hiervoor valt te verklaren om een enerzijds banale reden, namelijk het was nog een van de plekken waarvoor nog plaats was toen ik reserveerde. En anderzijds om een meer persoonlijke: 20 jaar lang heb ik gependeld tussen Turnhout en Brussel en komende vanuit Mechelen en Schaarbeek is een stuk van dit gebouw duidelijk te zien vanuit de trein en meer bepaald de torentjes op het dak. Verschillende jaren heb ik me afgevraagd wat voor gebouw dat wel kon zijn en waarvoor de torens dan wel dienden. Na enige tijd was ik er wel achtergekomen dat het iets met telecommunicatie te maken had en ben ook enkele keren vlakbij het gebouw geweest, want ernaast ligt een relatief jong parkje waar het fijn toeven is: het Koningin-Groenpark.

Het gebouw werd in 1937 gebouwd volgens een ontwerp van de Zwitserse architect Michel Polak. Bruzz heeft er niet heel lang geleden een heel artikel aan gewijd en zo wist ik van zijn bestaan. Deze architect heeft nog andere en meer bekende gebouwen in Brussel (en elders) op zijn naam staan: bijvoorbeeld het Résidence Palace, de Villa Empain of het Eastman Instituut (had ik nog niet van gehoord).

We hadden een bevlogen, perfect tweetalige gids, die blijkbaar moest invallen voor iemand anders.
De rondleiding ging van het gelijkvloers naar de 1ste en 2de verdieping en dan helemaal naar de bovenste, waar vroeger wellicht de refter was toen het gebouw nog werd gebruikt door de RTT en diens eventuele opvolgers of andere administraties. Het is ook daar dat de rondleiding ongeveer eindigde, nadat we even op het dakterrasje konden.

De tafereeltjes (friezen?) in de inkomhal dateren van na WOII omdat ze het verhaal vertellen van een van de directeurs van de RTT die bij het verzet was en in januari 1944 werd terechtgesteld door de Duitse bezetter.

Het gebouw heet al zo'n 20 jaar M-Village (met de 'M' van 'mobiel') en allerlei start ups en kleinere organisaties hebben er hun kantoren. Blijkbaar wordt minstens 1 verdieping binnenkort gebruikt om er een film te draaien, waardoor die gang weer werd ingericht alsof het een kantoorruimte was, met bureaus enz.
Twee verdiepingen hebben een woonfunctie; er wonen dus ook effectief mensen in het gebouw.

Mooi waren naast de trappenhal ook de liften, die nog van enkele tientallen jaren geleden lijken te dateren.

Het verhaal achter de torentjes ken ik nu ook: deze dienden om tests uit te voeren i.v.m. radioverbindingen en, vooral, storingen; ze waren dus louter functioneel en er vielen zaterdag geen sappige anekdotes over te rapen. Al meen ik toch ooit ergens gelezen te hebben dat het Duitse leger er tijdens WOII wel luchtafweergeschut op geplaatst zou hebben. Geen idee of het mijn verbeelding is die hier de overhand krijgt of dat het daadwerkelijk zo geweest is, al lijkt het me zeker niet onwaarschijnlijk, want vanop het dak en zeker de torentjes, heb je een vrij gezichtsveld over een heel stuk van Brussel.